Tijdens Export Cafés gaan we in op actuele ontwikkelingen in het internationaal zakendoen. Eén van de landen waar de afgelopen tijd continu aandacht voor is in de media, is China. Tijdens het Export Café op 20 juni deelden twee ervaren sprekers met ieder een eigen expertise hun visie op recente ontwikkelingen m.b.t. China, onder moderatie van iemand met jarenlange ervaring in de Chinese markt.
 
Waar China lang werd gezien als het land van kansen met een enorme potentiële afzetmarkt, is de beeldvorming recentelijk omgeslagen naar Chi na als ‘systeemrivaal’, met een eigen agenda. Maar betekent dit dat je als Nederlands bedrijf dan maar niets meer met China te maken moet willen hebben? China blijft een interessante afzetmarkt, waar veel behoefte blijft bestaan aan Nederlandse producten en kennis.
 
Eén van de voornaamste zorgen over China is al een aantal jaar de bescherming van intellectuele eigendom (IE). Daarom werd Reinout van Malenstein uitgenodigd om hier meer over te vertellen. Reinout heeft jarenlange ervaring als IE advocaat in Shanghai, en is lang niet zo pessimistisch als veel westerse bedrijven.

Bescherming van intellectuele eigendom in China
 
Reinout begint met uitleggen dat iedere opkomende macht aanvankelijk misbruik maakt van IE, of het belang hiervan in de begindagen van economische groei niet belangrijk vindt. China heeft lang het IE van buitenlandse bedrijven ingezet om zelf te groeien, maar is dat stadium momenteel voorbij. In China wordt steeds meer aandacht besteed aan adequate bescherming van IE, met speciale rechtbanken die hier gedegen over kunnen oordelen.
 
Sinds China zich in 2001 aansloot bij de WTO, is de bescherming van IE ook voor buitenlandse bedrijven actief in China vastgelegd. Het is belangrijk om te weten dat je je merk, kennis en technologie ook als buitenlands bedrijf in China heel goed kunt beschermen, mits je het maar registreert. Wanneer je in China niets registreert heb je geen rechten, en zonder rechten kun je niets beginnen tegen inbreuk. 
 
Reinout geeft aan dat veel westerse bedrijven in hun enthousiasme over de grote Chinese afzetmarkt, vaak door een roze bril naar het land kijken. Er wordt vaak genoemd dat persoonlijke connecties, guanxi in het Chinees, essentieel zijn in het zakendoen. Reinout benadrukt dat ook met goede zakenrelaties, het essentieel blijft om goed vast te leggen welke technologie aan wie toebehoort tijdens samenwerking, en dat het aangaan van licentieovereenkomsten goed kan werken, i.p.v. het delen van kennis binnen Joint Venture structuren, die in China vaak gebruikt worden.

Van angst naar ambitie
 
Een andere voorname zorg die recentelijk is gegroeid bij het Nederlandse bedrijfsleven over het zakenklimaat in China, is de geopolitiek. Nu China als ‘systeemrivaal’ is benoemd en de handelsoorlog tussen de V.S. en China niet over lijkt te waaien, wordt het lastiger voor Nederlandse bedrijven om een juiste afweging tussen politiek en zakendoen te maken.
 
Om dit onderwerp beter te belichten, schoof Ties Dams aan. Ties is geopolitiek strateeg, en schreef de eerste Nederlandstalige biografie over Xi Jinping, China’s machtigste leider sinds Mao. 
 
Ties geeft aan dat veel van de onzekerheid weggenomen kan worden als Nederland zich beter informeert over China. China heeft zich de afgelopen decennia snel ontwikkeld, en er is dringend behoefte aan up-to-date kennis over het huidige China. Ook is er behoefte aan nauwere samenwerking op Europees niveau. Alle EU lidstaten los van elkaar vallen in het niet naast kolos China, maar de EU als geheel kan zeker een vuist maken als dat nodig is.
 
Ties legt uit dat China lang positief tegen de EU aangekeken heeft, zowel naar de Unie als politiek geheel als naar de economie van de EU. Twee recente gebeurtenissen hebben daar afbreuk aan gedaan: de financiële crisis in 2008 heeft het Chinese beeld over de economie van de EU wezenlijk beïnvloedt, en Brexit heeft de perceptie over de goede politieke samenwerking aanzienlijk gekanteld. Hierdoor is China er vaster van overtuigd dat haar eigen éénpartijstelsel zo gek nog niet is.
 
Actuele ontwikkelingen veranderen de wereldorde
 
Andere zaken die werden besproken zijn het Belt and Road Initiative, in Nederland beter bekend als de Nieuwe Zijderoute. Dit megalomane project geeft goed aan wat China’s ambities op wereldniveau zijn. China is hard op weg om een nieuwe wereldmacht te worden, maar wil dit realiseren op een andere manier als de V.S. dat heeft gedaan.
 
China gebruikt haar groeiende economische en geopolitieke macht om haar eigen agenda te realiseren. Daar waar dit botst met Europese waarden zoals mensenrechten en gelijkwaardig handelen, zou de EU niet bang moeten zijn om het conflict aan te gaan, onderschrijven zowel Reinout als Ties.
 
De take-away boodschap die beide heren het publiek meegeven, is dat niemand afgeraden zou moeten worden om zaken te doen met China. Wanneer je als bedrijf jezelf goed blijft informeren, je intellectuele eigendom goed registreert volgens het Chinese recht, blijft China een enorme en kansrijke markt waar veel behoefte blijft aan Nederlandse kennis en technologie.